.JPG)
Το πέρασμα στον νέο αιώνα βρίσκει τον Caravaggio (1571-1610) σε μία από τις σημαντικότερες φάσεις της καριέρας του. Η εικονογράφηση του Παρεκκλησίου Contarelli της εκκλησίας San Luigi dei Francesi με σκηνές από τον βίο, αλλά και το μαρτύριο του Αγίου Ματθαίου, τον έκανε πασίγνωστο στην Ρώμη και άνοιξε τον δρόμο για πολλές και μεγάλες παραγγελίες.
Η Σταύρωση του Αγίου Πέτρου, ένα ακόμη έργο μνημειακών διαστάσεων – 230 Χ 175 εκ. – έρχεται, ακόμη μια φορά, να ταράξει το πλαίσιο των καθιερωμένων συμβάσεων για την τέχνη της εποχής. Πρόκειται για το ένα εκ των δύο έργων της παραγγελίας που αφορούσε την εικονογράφηση του Παρεκκλησίου Cerasi, της Εκκλησίας Santa Maria del Popollo στην Ρώμη[1].
Ο Πέτρος έχει ζητήσει να σταυρωθεί ανάποδα, προκειμένου να μην παραπέμπει το μαρτύριό του σε αυτό του Χριστού. Οι Ρωμαίοι, εκτελούν την εντολή της Σταύρωσης του σημαντικότερου Αγίου της Ρώμης. Μορφές σκιώδεις, με πρόσωπα στραμμένα αλλού, εσκεμμένα στο σκοτάδι, προσπαθούν με κόπο να ολοκληρώσουν το μαρτύριο. Ο ένας τραβά τον Σταυρό με την βοήθεια ενός σχοινιού, ο άλλος προσπαθεί να τον σηκώσει κρατώντας επάνω το σώμα του Αγίου, ενώ ο τρίτος έχει γονατίσει για να δώσει επιπλέον ώθηση με τον Σταυρό στην πλάτη.
Ο σωματώδης και μυώδης, αν και γέρος Πέτρος, έχει ήδη καρφωθεί στον Σταυρό. Δυνατός, αποφασισμένος και θαρραλέος, έχει αποδεχτεί το μαρτύριό του και κατευθύνει, με το βλέμμα του, τον θεατή στο καρφωμένο στον Σταυρό χέρι στα δεξιά. Ο θάνατος του Αγίου είναι μία ανατριχιαστική εκτέλεση, μία διεκπεραιωτική και εξευτελιστική διαδικασία. Το φως «λούζει» το πρόσωπο και τον κορμό του Αγίου, που αναδύεται από το βαθύ σκοτάδι του σκηνικού, που στήνει ο Caravaggio με τόση μαεστρία. Το έντονο chiaroscuro, που τόσο αγαπά ο καλλιτέχνης, εντείνει την αίσθηση του δράματος, το ζόφο μέσα στον οποίο εκτυλίσσεται η σκηνή. Αυτό είναι, άλλωστε, και η μεγάλη συνεισφορά του στην τέχνη του Μπαρόκ. Τίποτα δεν παραπέμπει στις ήρεμες αποδόσεις αντίστοιχων σκηνών της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης του παρελθόντος. Όλα είναι «γυμνά» από κάθε ίχνος εξιδανίκευσης και ηρωοποίησης. Τα σώματα είναι αληθινά, με βαρύτητα και ψεγάδια. Μέσα από την εντυπωσιακά ρεαλιστική απόδοσή τους μπορούμε να διακρίνουμε κάθε μυ, κάθε σύσπαση, κάθε ρυτίδα και κάθε δύναμη που ασκείται.
Παρά τις γνωριμίες του με τον καλλιτεχνικό κόσμο της Ρώμης, με άλλους ομότεχνούς του, ακόμη και με ευγενείς παραγγελιοδότες, ο Caravaggio επέλεξε να συναναστρέφεται απλούς ανθρώπους της πόλης. Περνά τον χρόνο του παρέα με άπορους ζωγράφους, με εργάτες στο λιμάνι, με κοινούς πολλές φορές εγκληματίες ή πόρνες και ακολουθεί έναν σκανδαλώδη, για τα πρότυπα της εποχής, τρόπο ζωής, με αποτέλεσμα να έχει συχνά προβλήματα με τις αρχές, αλλά και «κακές παρέες». Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που ακόμη και οι Άγιοι εμφανίζονται σαν άνθρωποι απλοί, καθημερινοί, σκοτεινοί, πολλές φορές ακόμη και βρώμικοι, όπως οι άνθρωποι του κόσμου, αλλά και του υποκόσμου.
[1] Το έτερο είναι «Η μεταστροφή του Αγίου Παύλου». Οι δύο Άγιοι συμβολίζουν τα θεμέλια της Καθολικής Εκκλησίας.
Info
Michelangelo Merisi da Caravaggio
"Η Σταύρωση του Αγίου Πέτρου", 1600-1601.
Λάδι σε μουσαμά, 230 x 175 εκ.
Cerasi Chapel, Santa Maria del Popolo, Ρώμη.
