user_mobilelogo
What's On - Τρέχοντα

ArtycleΤρέχοντα

Εκθέσεις Δράσεις Σεμινάρια Διαγωνισμοί

View more
Vermeer

Johannes Vermeer

Το Μπαρόκ στην Ολλανδία του 17ου αιώνα

View more

     Από την εποχή της εφεύρεσης της φωτογραφίας, πολλοί καλλιτέχνες πειραματίστηκαν με τη δημιουργία φωτογραφιών χωρίς τη χρήση φωτογραφικής μηχανής. Πρωτεργάτης αυτής της τεχνικής υπήρξε ο εφευρέτης του αρνητικού Henry Fox-Talbot (1800-1877) με τα περίφημα φωτογενή του σχέδια (photogenic drawings). Στην ουσία ο Talbot δημιουργούσε με τη μέθοδό του αρνητικές εικόνες και στόχος του ήταν να καταγράψει με το νέο αυτό μέσο τα στοιχεία της φύσης... να δημιουργήσει ένα σύγχρονο βοτανολόγιο-ανθολόγιο. Τοποθετούσε ένα φύλλο επάνω στη φωτοευαίσθητη επιφάνεια και εν συνεχεία την εξέθετε στο φως. Όπου την "άγγιζε" απευθείας το φως η επιφάνεια γινόταν μαύρη, ενώ όπου το φύλλο εμπόδιζε την διέλευσή του δημιουργούσε λεπτούς τόνους γκρίζου αφήνοντας να διαγραφεί η μορφολογία του, τα νεύρα και το σχήμα του επάνω στο χαρτί[1].   

    Ο Κυβισμός εμφανίστηκε στη Γαλλία το 1907, με κύριους εκπροσώπους τους Pablo Picasso (1881-1973) και Georges Braque (1882-1963). Ο όρος προέκυψε με αφορμή τα λεγόμενα του τεχνοκριτικού Louis Vauxcelles, ο οποίος χαρακτήρισε τον Braque έναν τολμηρό καλλιτέχνη ο οποίος περιφρονεί τη φόρμα "συρρικνώνοντας τα πάντα, τους τόπους, τις μορφές και τα σπίτια, σε γεωμετρικά σχήματα, σε κύβους"[1]. Χρησιμοποίησε τη λέξη cubique (κυβικός) [cube-κύβος, cubiste-κυβιστής] για να χαρακτηρίσει τους "γωνιώδεις όγκους" στα τοπία του Braque το 1908.

   Όπως έλεγε ο Picasso: "όταν δημιουργήσαμε τον Κυβισμό, δεν το κάναμε με πρόθεση, απλώς θέλαμε να εκφράσουμε αυτό που υπήρχε μέσα μας. Κανείς δεν μας προκαθόρισε ένα πρόγραμμα και οι φίλοι μας, οι ποιητές, παρακολουθούσαν με προσοχή τις προσπάθειές μας, χωρίς όμως να μας επιβάλλουν ποτέ το παραμικρό"[2]. Ωστόσο, η σκέψη και το έργο του Paul Cezanne και η αφρικανική τέχνη – η σύγχρονη μανία των συλλεκτών της εποχής – αναγνωρίζονται ως οι κύριες επιρροές των Κυβιστών.

    Ο Ιωάννης Αλταμούρας (1852-1878) αποδίδει το λιμάνι της Κοπεγχάγης το 1874. Είναι η περίοδος που συνεχίζει τις σπουδές του στην πρωτεύουσα της Δανίας με υποτροφία του ίδιου του Βασιλιά Γεώργιου Α’. Τα πρώτα του μαθήματα στη ζωγραφική τα έλαβε κατ’ οίκον, από τη μητέρα του, την Σπετσιώτισσα Ελένη Μπούκουρα. Εν συνεχεία, κατά τη διετία 1871-1872 μαθήτευε κοντά στον Νικηφόρο Λύτρα στο τότε Σχολείο των Τεχνών στην Αθήνα.

     Η θάλασσα έχει ήδη κατακλύσει τη θεματολογία του νεαρού Αλταμούρα. Καράβια, ψαρόβαρκες, λιμάνια και καρνάγια, θάλασσες ήρεμες κι ανταριασμένες περνούν από τη ζωή στα έργα του καλλιτέχνη. Εδώ αποδίδει μία πανοραμική άποψη του λιμανιού της πόλης της Κοπεγχάγης. Ο χαμηλός ορίζοντας αφήνει τον ουρανό και τη θάλασσα να κυριαρχήσουν στο σύνολο της σύνθεσης. Τα κτήρια παραμένουν στο βάθος και αχνοφαίνονται πίσω από τα εγγύτερα στον θεατή αραγμένα καράβια. Η υγρασία του λιμανιού εντείνει την επίδραση της ατμοσφαιρικής προοπτικής και κάνει ξεκάθαρη την απόσταση μεταξύ των επιπέδων. Στο πρώτο πλάνο δεξιά βλέπουμε μία βάρκα με δύο επιβάτες.

        Τις κρίσιμες δεκαετίες του ’60 κα του ’70 παρατηρείται μία καθοριστική στροφή στην θεωρητική σκέψη και στην καλλιτεχνική δημιουργία - η μετάβαση από την εποχή του μοντέρνου σε αυτήν του μεταμοντέρνου. Η φωτογραφία έγινε σαφής ένδειξη μεταμοντερνικότητας και ως προς τις χρήσεις της από τις σύγχρονες μορφές τέχνης και ως θεωρητικό πλέον αντικείμενο.  

       Για τον Γερμανό στοχαστή του Mεσοπολέμου, Walter Benjamin, η φωτογραφία ήταν το σύμπτωμα μιας κοσμοϊστορικής αλλαγής στο καθεστώς της τέχνης. Ήταν αυτή που συνέβαλε στην οριστική απώλεια της αίγλης (aura) σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής και του πολιτισμού, αναγκάζοντας την τέχνη να αποτινάξει τον μοναδικό και αισθητικό χαρακτήρα της και να μεταμορφωθεί εξ ολοκλήρου, να δημιουργείται δηλαδή με γνώμονα την ίδια της την αναπαραγωγιμότητα. Η αναπαραγωγή έρχεται να αφομοιώσει την διαδικασία παραγωγής, να αλλάξει τις τελικότητές της και να μεταβάλει τη θέση (status) του προϊόντος και του παραγωγού της τέχνης. Η αποδομητική (deconstructive) αυτή θέση του Benjamin συμπεριλαμβάνει και την ίδια τη φωτογραφία, η οποία δεν συγκεντρώνει απλώς όλη αυτή τη δύναμη για έναν καθολικό επαναπροσδιορισμό της τέχνης, αλλά μεταμορφώνεται και η ίδια χάνοντας την αξία της ως μέσο, για να αναδυθεί ξανά ως θεωρητικό αυτή τη φορά αντικείμενο.

Αναζήτηση